top of page

HIRSIZLIK SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ

Güncelleme tarihi: 13 Ara 2024


Türk Ceza Kanunu/ Hırsızlık

Madde 141- (1) Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.


Hırsızlık suçunun temel şekli TCK'nın 141'nci maddesinde düzenlenmiştir. Aynı kanunun 142-147 'nci maddelerinde hırsızlık suçunun nitelikli halleri düzenlenmiştir.



TCK 142'NCİ MADDESİNDE YER ALAN NİTELİKLİ HALLER


Hırsızlığın kime ait olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine eşya hakkında işlenmesi,

Hırsızlık suçunun nitelikli hallerinin ilkin birden fazla durum aynı madde içerisinde düzenlenmiştir. İlgili düzenlemeye göre, suçun konusunu oluşturan eşyanın kamu kurum ve kuruluşlarında bulunması, ibadete ayrılmış yerlerde bulunması ve kamu yararı veya hizmetine tahsis edilmiş olması halinde daha fazla cezayı gerektiren hallerdir.


Hırsızlığın halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında işlenmesi,

Düzenlemede temelde dikkat edilmesi gereken aracın "umuma tahsis edilmiş" olmasıdır.


Hırsızlığın bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek amacıyla maksadıyla hazırlanan eşya hakkında işlenmesi,


Hırsızlığın adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında işlenmesi,

Suçun nitelikli halini oluşturabilecek mala verilebilecek en güzel örnek hasat zamanı tarlada bırakılan biçilmiş mahsullerdir. Dikkat edilmesi gerekir ki eşyanın açıkta bırakılmış olması suçun nitelikli halinin oluşması için gerekli olmakla birlikte yeterli değildir. Bu açıkta bırakmanın adet, tahsis veya kullanım gereği olmalıdır.


Hırsızlığın kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak işlenmesi,

Hüküm açık olmasına rağmen kişinin malını koruyamayacak duruma fail tarafından getirilmemiş olması gerekir. Kişinin kendi savunamayacak hale gelmesinde failin fiillerinin etkisinin olması halinde burada yazılı nitelikli halin oluşmayacağının kabulü gerekmektedir. Yani kişinin malını koruyamayacak duruma gelmesi hırsızlık fiilinden önce meydana gelmiş olmalıdır. Şartların varlığı halinde TCK'da yazılı bulunan diğer suçlara ilişkin hükümler oluşabilecektir. Yazılı durumlar kişinin ölmesi hali içinde geçerli olacaktır.





Hırsızlığın elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle işlenmesi

Hüküm açık şekilde düzenlenmiş olmakla birlikte Yargıtay bu hükümde yazılı nitelikli halin oluşması için ek olarak mağdurun dalgınlığını veya dikkatini dağıtarak savunma imkanının ortadan kaldırılmasını aramaktadır.


Hırsızlığın doğal bir afetin veya sosyal olayların meydan getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak işlenmesi,


Hırsızlığın haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla yada diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engellemek suretiyle işlenmesi,


Hırsızlığın bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle işlenmesi,


Hırsızlığın tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak işlenmesi,

Tanınmamak için tedbir alma durumu suçun işlenmesinden önce veya en geç suçun işlendiği sırada gerçekleşmiş olmalıdır. Suç işlendikten sonra yakalanmamak için kılık değiştirme durumunda bu bent hükmü uygulanamayacaktır.


Hırsızlığın büyük veya küçük baş hayvan hakkında işlenmesi,


Hırsızlığın herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında işlenmesi,

Bu nitelikli halin meydana gelmesi için iki durumun birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir. Hem eşyanın herkesin girebileceği bir yerde bırakılma, hem de kilitlenmek suretiyle muhafaza altına alınmış olma şartı birlikte gerçekleşmelidir. Bentte yer alan diğer ihtimal ise eşyanın bina veya eklentisi içerisinde muhafaza altına alınmış olmasıdır. Bina veye eklentisinin konut veya eklentisi de olması durumunda, konut dokunulmazlığını ihlal suçundan dolayı da ayrıca cezaya hükmedilmelidir.


Suçun, sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi,

Bentte düzenlenen nitelikli halin uygulama alanı bulabilmesi için iki şartında birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir. Ayrıca fiilin, bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi nitelikli halin cezasında daha da arttırım yapılmasını gerektiren sebeptir.


HIRSIZLIĞIN GECE VAKTİ İŞLENMESİ(TCK MADDE 143)


Türk Ceza Kanunu/ Suçun gece vakti işlenmesi

Madde 143- (1) Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Güneşin batmasından bir saat sonra başlayan ve doğmasından bir saat evvele kadar devam eden zaman süresinden "gece vakti" olarak anlaşılır.


HIRSIZLIK SUÇUNUN DAHA AZ CEZAYI GEREKTİREN NİTELİKLi HALLERİ


Hırsızlık suçunun daha cezayı gerektiren nitelikli halleri Türk Ceza Kanunu'nun 144,145 ve 146. Maddelerinde düzenlenmiştir. Düzenlenen maddeler aşağıdaki şekildedir.


Hırsızlık suçunda paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde işlenmesi,

Bu nitelikli hak hırsızlık suçunun daha az cezayı gerektiren hallerinden olmakla beraber, soruşturma veya kovuşturma yapılabilmesi şikayete tabidir.


Hırsızlık suçunun bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla işlenmesi,

Soruşturması veya kovuşturması şikayete bağlı olan daha az cezayı gerektiren nitelikli haldir. Hukuki ilişkiye dayalı alacak hakkına sahip kişi ve diğer kişiler ile müştereken suçun işlenmesi durumunda bu nitelikli halden ancak alacak sahibi olan fail yararlanacaktır.


Malın değerinin az olması,

Madde 145- (1) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/16 md.) Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, suçun işleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir.


Bentte düzenlenen suç hakkında Yargıtay uygulamalarında iki şart üzerinde durmaktadır. İki şartın birlikte sağlanması halinde yazılı bent ile ilgili hüküm kurulabilmektedir.

Failin daha çoğunu alma imkanı varken, ihtiyacı kadarını alması.

Failin aldığı şeyin değerinin az olması.



HIRSIZLIK SUÇUNDA ZORUNLULUK HALİ


Türk Ceza Kanunu/ Zorunluluk hâli

Madde 147- (1) Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesi halinde, olayın özelliğine göre, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.


Kanunun düzenlenmesinde önemle üzerinde durulması gereken durum, failin ihtiyacının ağır olması yani ihtiyacın karşılanmaması durumunda katlanılması beklenilmeyecek bir tehlikenin ortaya çıkacak olmasıdır. Zorunluluk halinde, tehlikenin faile veya üçüncü kişiye yönelmiş olmasının bir önemi yoktur. Kanun koyucu fail hakkında cezada indirim yapılması veya cezadan vazgeçilmesi hallerini hakimin takdirine bırakmıştır.


Av. Yılmaz GÜNEŞ

bottom of page